نزاع مالکیت معنوی "خانه تابآوری"؛ چالشهای حقوقی و اخلاقی در سایه نهاد دانشگاهی
فهرست عناوین مطلب
نزاع مالکیت معنوی “خانه تابآوری”؛ چالشهای حقوقی و اخلاقی در سایه نهاد دانشگاهی
اطلاعات اخیر مبنی بر ثبت مالکیت معنوی عنوان “خانه تابآوری” توسط “بنیادفرهنگی زنده یاد دکتر سید محمد علوی مقدم” که با حمایت دانشگاه حکیم سبزواری تأسیس شده است، و اعتراض شدید مجموعه رسانههای مددکاری اجتماعی ایرانیان به نمایندگی مدیر و موسس “خانه تابآوری ایرانیان” (دکتر جواد طلسچی یکتا)، یک مناقشه تخصصی را به سطح یک چالش جدی حقوقی و سازمانی ارتقا داده است. این موضوع نه تنها به حوزهی حقوق فکری باز میگردد، بلکه سوالات مهمی را در خصوص رعایت اخلاق حرفهای، پیشینه فعالیتها و نیت پشت پرده اقدامات نهادهای دانشگاهی مطرح میکند.
ابعاد محوری این مناقشه
تقابل سابقه فعالیت (Precedence) و ثبت رسمی
وبگاه مددکاری اجتماعی ایرانیان، استناد خود را بر سابقه طولانی فعالیت و اقدامات رسانهای، فرهنگی و آموزشی در زمینه تابآوری، به ویژه استفاده از عنوان “خانه تابآوری ایرانیان” از سالها پیش (همچون سال ۱۳۹۳ که اولین خانه تابآوری ایران توسط دکتر طلسچی یکتا تأسیس شد) و همچنین انتشار آثار مکتوب متعدد نظیر ششمین کتاب مجموعه رسانههای مددکاری اجتماعی ایرانیان با عنوان مجموعه یادداشتها و مقالات مدیر و موسس خانه تابآوری، قرار داده است. در این میان، ثبت مالکیت معنوی برای عنوان “خانه تابآوری” توسط بنیاد تازه تأسیس دانشگاهی، بدون مدنظر قرار دادن این سوابق، به عنوان اقدامی قابل ابطال و مغایر با حق تقدم استفادهکننده قلمداد میشود.
نقش بنیاد فرهنگی زنده یاد دکتر سید محمد علوی مقدم و ابهام در ارتباطات
نقش محوری “بنیادفرهنگی زنده یاد دکتر سید محمد علوی مقدم” در این پرونده، کانون توجه است. این بنیاد که با همت دانشگاه حکیم سبزواری تأسیس شده، یک نهاد علمی-فرهنگی است و اقدام آن در ثبت مالکیتی که میتواند با سابقه یک مجموعه تخصصی دیگر در تضاد باشد، نیازمند شفافسازی است.
-
ابهام در نیت: این پرسش مطرح است که چه ارتباطی میان این بنیاد فرهنگی و فردی که اکنون خود را مدیر “خانه تابآوری” معرفی کرده و با دانشگاه حکیم سبزواری نیز در مأموریت ملی تابآوری فرهنگی همکاری دارد، وجود دارد؟
-
مسئله اطلاعرسانی: ادعای بنیاد زنده یاد دکتر علوی مبنی بر عدم اطلاع از سوابق و انتشارات مجموعه رسانههای مددکاری اجتماعی ایرانیان، برای تیم حقوقی معترض (مجموعه رسانه های مددکاری اجتماعی ایرانیان) کفایت میکند تا برای ابطال ثبت اقدام شود. چرا که یک نهاد دانشگاهی معتبر موظف به انجام استعلام و بررسی جامع پیشینه عناوین قبل از اقدام به ثبت مالکیت فکری است.
ضرورت ورود حراست دانشگاه حکیم سبزواری
با توجه به اینکه این بنیاد تحت پوشش و حمایت دانشگاه حکیم سبزواری فعالیت میکند، پیگیری حقوقی موضوع از طریق طرح مسئله در حراست دانشگاه، اقدامی ضروری برای روشن شدن تمامی “موارد پنهان پشت پرده” تلقی میشود.
هدف از این اقدام، صرفاً ابطال مالکیت معنوی نیست، بلکه روشن ساختن این نکته است که آیا ثبت یک نام با چنین سابقهای توسط یک نهاد علمی-دانشگاهی، ناشی از بیاطلاعی صرف بوده یا ارتباطات دیگری در پشت این تصمیمگیری نهفته است که باید برای حفظ اعتبار دانشگاه، آشکار گردد.
نتیجهگیری و مطالبه شفافیت
مناقشه بر سر مالکیت معنوی “خانه تابآوری” یک آزمون برای سازمانها و دانشگاههای کشور در زمینه احترام به حقوق فکری و سوابق تخصصی است.
انتظار میرود “بنیادفرهنگی زنده یاد دکتر سید محمد علوی مقدم” و در رأس آن، دانشگاه حکیم سبزواری، با شفافیت کامل به این اعتراضات پاسخ دهند و با همکاری در بازنگری پرونده ثبت مالکیت معنوی، مانع از هدر رفتن انرژیهای تخصصی کشور در جدالهای حقوقی شوند.
جامعه علمی و تخصصی تابآوری منتظر است تا ببیند که آیا مسیر قانونی تیم حقوقی پیگیر موضوع، منجر به ابطال این مالکیت خواهد شد و آیا حراست دانشگاه حکیم سبزواری میتواند ارتباطات و دلایل دقیق این اقدام نهادی را برای همگان روشن سازد.
این شفافیت، نه تنها برای رفع این مناقشه، بلکه برای تقویت اصول اخلاقی و حقوقی در تعاملات میان نهادهای علمی و تخصصی کشور حیاتی است.
